Gele koorts

Gele koorts is een ernstige virusziekte die door muggen wordt overgebracht. Gele koorts komt vooral voor in Afrika en Zuid-Amerika. De ziekte kan variëren van milde klachten tot een dodelijke afloop. Het is daarom belangrijk om bij enig risico je te laten vaccineren tegen de gele koorts. In sommige landen is een vaccinatie verplicht. 

De tijd Tussen de besmetting en het moment dat je klachten krijgt (incubatietijd) zitten 3 tot 6 dagen. Bij veel mensen verloopt een besmetting met gele koorts met geen tot weinig gele koorts symptomen. Als je toch klachten hebt, komen deze klachten voor:

• Plotseling opkomende koorts met koude koude rillingen.
• Hoofdpijn, rugpijn, spierpijn over het hele lichaam.
• Misselijkheid en braken. 
• Na 4 tot 5 dagen zakt de koorts meestal. 
• Pijn achter de ogen, rode ogen, roodheid in het gezicht.
• Vanaf de tweede dag wordt de hartslag trager. 

Na deze eerste fase lijkt iemand korte tijd te herstellen, maar dan volgt een tweede koortsaanval. Daarbij ontstaan geelzucht en een opgezette lever. Op dit punt kunnen bloedingen optreden, zoals bloedend tandvlees, bloed in het braaksel en de ontlasting. In ernstige gevallen kan de ziekte leiden tot coma en de dood.

De eerste 3 dagen kan de diagnose worden bevestigd door het opsporen en isoleren van het gele koortsvirus in het bloed. Serologisch onderzoek kan uitwijzen of het lichaam specifieke eiwitten heeft aangemaakt om zich te verdedigen tegen het virus (IgM-antistoffen).

Er bestaat geen medicijn tegen de gele koorts. Met pijnstilling en koortswerende middelen kunnen de klachten worden bestreden. In een aantal gevallen is bloedtransfusie nodig. Opname in het ziekenhuis is nodig in ernstige gevallen. 

Er bestaat een vaccin tegen de gele koorts. 10 dagen na de inenting beschermt het vaccin. De inenting beschermt minimaal 10 jaar tegen gele koorts, maar waarschijnlijk is de bescherming levenslang. Het afweersysteem reageert na de injectie en gaat afweerstoffen opbouwen tegen het gele koorts virus. De bijwerkingen van het vaccin betekenen meestal dat het vaccin zijn werk doet.

Voor sommige mensen is peroonlijk advies nodig. Namelijk bij zeer jonge kinderen, zwangeren, ouderen, mensen met een aangetoonde ernstige allergische reactie op kippeneieren, mensen met een afweerstoornis of een chronische ziekte.  

Er zijn landen die de gele koorts vaccinatie verplichten voor iedereen die uit een gele koorts land komt. Andere landen verplichten de vaccinatie al voor een overstap of tussenstop op een luchthaven. In dat geval krijg je een gele koorts stempel in je vaccinatiebewijs. De vaccinatie moet je minimaal 10 dagen vóór aankomst in dit land hebben gehad. Alhoewel de vaccinatie levenslang is, worden mensen die naar een gebied reizen waar de gele koorts vaccinatie verplicht is, aangeraden om na 10 jaar je opnieuw te laten vaccineren.

Als je in een gebied met een hoog risico op gele koorts verblijft of als je er naar toe gaat, doe je er goed aan je te laten inenten. Daarnaast kun je muggensteken voorkomen onder meer door de volgende maatregelen:

• Houd muggen op afstand door je huid in te smeren met een insectenwerend middel dat DEET bevat. Door kleding en muskietennet in te spuiten met een insectenwerend middel ben je beter beschermd. Eventueel kun je ook het beddengoed daarmee besprenkelen. Zorg dat je DEET niet in je mond of ogen krijgt. Smeer daarom bij kinderen geen DEET op de handen. De concentratie DEET van 30%-40% werkt het best. Voor zwangeren en kinderen onder de 2 jaar geldt een maximale percentage van 30%. Als je zonnebrandcrème en DEET tegelijkertijd gebruikt, smeer je eerst de zonnebrandcrème en pas minimaal 45 minuten later en bij voorkeur pas enige uren later de DEET. Bij een kortere tussenpoze kan de zonbeschermende werking van de zonnebrandcrème verminderen.
  
  
• Vermijd plaatsen met stilstaand water, daar broeden de dengue-muggen. 
  
  
• Draag lichtgekleurde kleding met lange mouwen en lange broekspijpen, sokken en schoenen.
  
  
• Slaap onder een geïmpregneerde muskietennet (klamboe). Een geïmpregneerd muskietennet is doordrenkt met een antimuggenvloeistof zoals permethrine of deltamethrine. Na een half jaar, of na 4 keer wassen, zijn deze middelen uitgewerkt. Dat betekent dat je het muskietennet opnieuw moet impregneren.
  
  
• Ga in het donker niet te dicht bij een lichtbron zitten. Muggen worden namelijk door licht aangetrokken.
  
  
• Horren voor ramen en deuren houden muggen buitenshuis.

Lees meer

Informatie van het Landelijk Coördinatie Centrum
www.lcr.nl/Gelekoorts

Informatie van travelclinic
www.travelclinic.com/gele-koorts.htm

Belangrijke bronnen

Informatie over gele koorts van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu

www.rivm.nl